Je bent nooit te oud om dingen te ondernemen en te leren, is het motto van Ouderen in de Wijk. Het project houdt deelnemers met een maandelijkse activiteitenkalender op de hoogte van interessante en relevante activiteiten bij hen in de buurt, onder meer georganiseerd door Bibliotheek Den Haag. Maar de kalenders waren dit jaar een stuk minder goed gevuld dan anders. Door de nodige maatregelen tegen het coronavirus konden bijeenkomsten niet doorgaan.
Waar mogelijk werden de activiteiten digitaal aangeboden. Bij groepsgesprekken over de telefoon zongen deelnemers daardoor toch met elkaar en speelden zij samen spelletjes. Ook konden zij online meedoen met sportlessen en colleges volgen. En er was een telefonisch spreekuur. Maar lang niet alle activiteiten waren op afstand te organiseren , en niet iedereen was in staat gebruik te maken van het online aanbod. “We bieden al langer computerles aan”, vertelt gastvrouw Jenneke van der Leeden. “Maar tijdens de lockdown merkten we pas echt hoe belangrijk het is om met een smartphone en computer te kunnen omgaan.”
Den Haag, 2 oktober 2020, Nationale Voorleeslunch in studio B met Bart Chabot. Fotograaf: Martijn Beekman
Digitiale bijeenkomsten via Skype en Zoom
Lidy Münninghoff als bingomaster tijdens Bingo TV dat werd uitgezonden op Den Haag FM tijdens de eerste lockdown periode.
Jenneke van der Leeden in gesprek met mevrouw Jankipersad, 3 november, bibliotheek Escamp.
Ine Jankipersad heeft in de bibliotheek les gehad in het gebruik van een tablet, vertelt ze aan gastvrouw Jenneke. Ze treffen elkaar – op afspraak en anderhalve meter afstand – in bibliotheek Escamp. “Ik was in de bibliotheek en vroeg of er iets te doen was. Want wat ga je thuis doen?” Het is niet de enige bibliotheek die de 68-jarige vrouw bezoekt. “Ik ga naar ze allemaal, met de tram of een taxi. Ik kom vooral vaak in Segbroek. Voor corona ging ik ook nog elke maandag naar Wateringse Veld, voor ouderengym, en op donderdag stijldansen in een wijkcentrum.” In 2020 zat mevrouw Jankipersad opeens veel meer thuis dan ze gewend is. Alleen. “Tijdens de eerste lockdown waren mijn nichtjes bij mij, later niet meer. Daarom vond ik de tweede golf een stuk lastiger dan de eerste. Of ik eenzaam ben? Alleen ’s avonds hoor.”
Om een lijntje te houden met de deelnemers van Ouderen in de Wijk belden Jenneke van der Leeden en haar collega’s ze op. Tijdens de eerste lockdown wisten ze zo 374 mensen te spreken. “Ik vind praten met ouderen leuk”, vertelt Jenneke. “We tonen belangstelling en vragen hoe we ze kunnen helpen. Met de meeste deelnemers leek het – naar omstandigheden – goed te gaan. Toch spraken 44 ouderen uit zich echt eenzaam te voelen tijdens deze periode.”
“Ouderen spraken uit zich echt eenzaam te voelen”
De gastvrouwen belden de deelnemers die daar behoefte aan hadden meerdere keren terug. Zij brachten een aantal van hen in contact met een ouderenconsulent van een Haagse welzijnsorganisatie, voor extra informatie, advies en ondersteuning. Ook gaven de gastvrouwen desgewenst hulpnummers van onder meer de Gemeente Den Haag, het Rode Kruis en boodschappendiensten. En ze wezen op de speciale bezorgdienst van Bibliotheek Den Haag, waarmee al tijdens de eerste lockdown 320 Haagse 70-plussers van (luister)boeken zijn voorzien.
“Tijdens de lockdown merkten we hoe belangrijk het is om met een smartphone en computer te kunnen omgaan”
Marlene vertelt over haar ervaringen met het project Ouderen in de Wijk
De meeste ouderen probeerden dagelijks naar buiten te gaan: wandelen met de hond, boodschappen doen of de volkstuin bezoeken. “Maar als het koud is kun je niet zo gemakkelijk buiten afspreken, dus het contact met anderen was beperkt”, begreep Jenneke uit hun verhalen. “Terwijl juist dat zo belangrijk is.”
De emoties bij de ouderen veranderden tijdens de lockdown, blijkt uit een analyse van de telefoongesprekken door Ouderen in de Wijk. “Mensen hadden in het begin behoefte aan hulp bij het regelen van de boodschappen, na een maand waren ze het zat om familie niet meer te zien en binnen te zitten”, vertellen programmaleiders Lidy Münninghoff en Sannah Runherd-van der Meer. “Ook waren er ouderen die mensen in hun omgeving kwijtraakten als gevolg van het virus. De telefoongesprekken werden deze weken zwaarder voor de gastvrouwen. Na de eerste versoepelingen halverwege mei werden de meeste gesprekken weer wat luchtiger.”
Opvallend was dat deelnemers van Ouderen in de Wijk contact met elkaar hielden, soms zelfs via de digitale wegen die ze in de bibliotheek hadden leren bewandelen. In totaal 60 ouderen gaven aan digitaal actief te zijn. Maar videobellen, chatten en appen bood lang niet voor iedereen uitkomst. “Onze ouderen waardeerden de telefoontjes van de gastvrouwen dan ook ontzettend”, aldus de programmaleiders. “Veel ouderen gaven aan dat ze het erg attent van de bibliotheek vonden om benaderd te worden. Ze lieten weten de bibliotheek te missen, na corona snel weer eens langs te komen of veel zin te hebben om weer deel te nemen aan activiteiten.”