Cultuurankers

KUNST & CULTUUR

‘Je wil bereiken dat cultuur in mensen gaat leven

dat je iets wakker maakt’

Cultuur dicht bij de inwoners van de stad, dát is het idee achter cultuurankers. Ieder stadsdeel in Den Haag heeft er een. In Loosduinen en Leidschenveen-Ypenburg zijn dat de vier wijkbibliotheken.

Het hele jaar door organiseren zij culturele activiteiten. Voor een diverse groep zodat iedereen de mogelijkheid krijgt kennis te maken met kunst en cultuur, zijn of haar talenten te ontwikkelen en interesses te ontdekken. Zorgen voor verbinding in de wijk, samenwerken met de instellingen in wijk en in de stad om zo via de bibliotheken cultuur dichtbij te brengen.

De wijk betrekken bij het programma

Agnes Schüller, programmaleider van cultuuranker Loosduinen-Nieuw Waldeck, is verantwoordelijk voor de programmering en organisatie van alle culturele activiteiten in de bibliotheken Loosduinen en Nieuw Waldeck. Zij is daarvoor continu op zoek naar een goed en divers programma voor de bibliotheek. ‘We hebben ruime openingstijden, dat is een groot voordeel. Mensen die misschien niet de bewuste keuze zouden maken om naar iets toe te gaan, maar hier toevallig binnenlopen, kunnen zo toch cultuur ervaren en iets nieuws ontdekken.’

Nico Dijkshoorn

Veel gedaan in 2019

In 2019 bezochten grote namen de bibliotheken Loosduinen en Nieuw Waldeck, zoals bijvoorbeeld Kees Jansma, Nico Dijkshoorn en Sjaak Bral. Agnes denkt met plezier terug aan een activiteit rond gospelmuziek. Een koor, samengesteld uit wijkbewoners, repeteerde ’s avonds in de bibliotheek, begeleid door een professionele dirigent van een gospelkoor, met als kers op de taart een eindconcert in de Loosduinse Abdijkerk tijdens cultureel festival Loosduinen Gaat Los:

‘We hebben bewust gekozen voor repetities in de avond. Mensen die werken kunnen dan makkelijker meedoen. In de Abdijkerk is plaats voor ruim 200 mensen en die zat bij het eindconcert helemaal vol.’

In totaal meldden zich vijftig wijkbewoners aan om mee te doen. Na afloop van het traject sloten zich zelfs vijf deelnemers aan bij het koor. ‘Dat is natuurlijk wat je echt wilt bereiken: dat cultuur in mensen gaat leven, dat je iets wakker maakt.’

De kracht van verhalen

Het gospelkoor was bedoeld om talentontwikkeling te stimuleren en dat gebeurt eigenlijk voor alle leeftijden: ‘In aanloop naar de Kinderboekenweek was er een workshop verhalen schrijven voor kinderen. Tegelijkertijd organiseerden we een workshop boekkaft ontwerpen en illustreren.

Kinderen werkten naar een eindresultaat toe, de verhalen zijn voorgelegd aan kinderboekenschrijver Thijs Goverde en de illustraties aan Martijn van der Linden.’ Het traject werd afgesloten met een Kinderboekenbal, waarbij een officiële jury een Gouden Penseel en Gouden Griffel uitreikte: ‘Dat was een hoogtepunt, omdat cultuur en de bibliotheek goed samenkwamen.

Thijs Goverde had voor elk kind een juryrapport geschreven, met de hand, en presenteerde dat ook. Martijn maakte een Powerpoint van alle illustraties en besprak deze voorafgaand aan de uitreiking. Ja, dat was heel succesvol. En de prijsuitreiking, ik wist niet wat ik zag, ouders maar ook opa’s en oma’s. Ruim honderd man stroomde de bibliotheek in. De winnaar, het leek wel alsof hij The Voice had gewonnen, zo’n reactie.’

Cultuur dichtbij

De bibliotheken in stadsdeel Leidschenveen-Ypenburg merken ook dat de behoefte aan cultuur om de hoek in een toegankelijke instelling groot is. Yolanda Meijer en Carla Schouten werken als bibliothecaris in bibliotheek Leidschenveen vertellen over de cultuurankeractiviteiten die daar georganiseerd worden: ‘In 2019 bereikten we in dit stadsdeel meer dan 10.000 mensen. Onze activiteiten zijn een eerste kennismaking met kunst en cultuur dicht bij huis. En inderdaad, bezoekers zeggen soms echt “Ik kan in de lift naar beneden stappen en zo bij jullie naar binnen wandelen.”

‘Het leek wel alsof hij The Voice had gewonnen, zo’n reactie.’

Dat maakt de stap naar kunst en cultuur minder groot. De wijken Leidschenveen en Ypenburg liggen vanuit het centrum van Den Haag ver weg. Tenminste, voor het gevoel. Er zijn ook vrij weinig voorzieningen. Instellingen bieden wel een programma, maar dat is toch vaak voor een bepaalde doelgroep. Onze bibliotheken trekken het breder, we richten ons op verschillende doelgroepen en zoeken de samenwerking. Mensen kunnen bij ons bijvoorbeeld naar een lezing, en gaan daarna naar het Kunstmuseum. Of we organiseren in de bibliotheek een inleiding op een theatervoorstelling en bezoeken vervolgens het theater.’

Voorstelling

Hoogtepunten

Als hoogtepunten uit 2019 noemen Carla en Yolanda de avonden met live muziek, Odes aan muzikanten, waarbij publiek meer informatie krijgt over het leven van bijvoorbeeld Amy Winehouse. De live muziek maakt de avond helemaal af. Reizen en sport slaan ook goed aan, vertellen zij: ‘Zo was Sinan Can te gast om te vertellen over zijn documentaire Voorbij de grenzen van Saoedi-Arabië en heeft Erben Wennemars een link gelegd tussen topsport en kunst.

Uit in de Wijk vinden we ook een goed voorbeeld. Tijdens deze avond, voorafgaand aan het UIT Festival, zijn er diverse optredens op het gebied van muziek, dans en cabaret. Daar groeien we in en het bezoekersaantal groeit ook. De Culturele Zomerschool in de bibliotheken Leidschenveen en Ypenburg blijft heel bijzonder, met activiteiten ‘s morgens voor de volwassenen, ‘s middags voor de kinderen. Zo bereik je verschillende doelgroepen.’

In 2019 vierde bibliotheek Leidschenveen haar 10-jarig jubileum met verschillende culturele activiteiten, zoals een fotowedstrijd en een midzomernachtverhalenavond onder de noemer Bieb, bieb hoera!

Pioniers

De vier bibliotheken begonnen zeven jaar geleden als pioniers, samen met de andere zes cultuurankers in de stad. Niemand wist nog goed hoe zo’n functie precies in te vullen en hoe het uit zou pakken. De bibliotheken merken dat de cultuurankerfunctie in de loop der jaren uitgroeide tot een begrip. Door te blijven onderzoeken waar behoefte aan is en veel energie te steken in de promotie, lukt het om jaarlijks heel veel activiteiten te organiseren waarmee ze steeds meer mensen bereiken. Iedereen is het erover eens dat de cultuurankerfunctie een boost is voor de wijken, de inwoners en de bibliotheek.

Hoe zit het met de toekomst?

Carla en Yolanda zijn optimistisch over 2020: ‘De cultuurankerfunctie zorgt voor een verrijking van ons aanbod. Je combineert namelijk de traditionele functie van de bibliotheek met het cultuuraspect. Bezoekers die al naar de bibliotheek komen, zijn verrast door het programma, maar er is natuurlijk ook een groep die ons nog niet bezoekt. Die groep is moeilijker te bereiken. Door de gevarieerde activiteiten kunnen we laten zien dat we er voor iedereen zijn en ontdekken mensen de bibliotheek.’

In stadsdeel Leidschenveen/Ypenburg, willen de bibliotheken dan ook doorgaan met de succesvolle activiteiten, zoals lezingen en theatervoorstellingen voor de jeugd. Ook is het de bedoeling de samenwerking met instellingen en organisaties uit de wijk te verstevigen: ‘We willen natuurlijk enorm veel, maar kort gezegd gaat het om behouden wat goed is, en vernieuwen op de grens van cultuur en actueel-maatschappelijke onderwerpen, omdat we gewoon merken dat daar belangstelling voor is’, zeggen Carla en Yolanda daarover. ‘We willen bijvoorbeeld proberen een van de wijken in the picture te zetten en dan een activiteit te organiseren, die echt helemaal past bij de bewoners.’

‘We moeten veel meer de wijk in.’

Ook Agnes ziet de toekomst met enthousiasme tegemoet: ‘Ik wil echt gaan inzetten op een andere doelgroep, wijkbewoners die op dit moment nog niet bereikt worden en ook de bibliotheek niet bezoeken. We moeten dan veel meer de wijk in, want dat is de enige manier om deze mensen te laten zien wat we te bieden hebben. We hebben natuurlijk ook iets opgebouwd voor publiek dat hier wel al komt. Zij weten hun weg al te vinden. Heel waardevol en dat zetten we voort. En: je moet ook wel steeds vernieuwen, die ambitie heb ik zeker!’